کبد چرب چیست؟ آشنایی با علائم،علل و روش های تشخیص این بیماری

کبد یکی از مهم‌ترین اعضای بدن است که مسئولیت‌های متعددی از جمله سم‌زدایی، تنظیم قند خون، تولید پروتئین‌ها، ذخیره انرژی به شکل گلیکوژن و تولید صفرا را بر عهده دارد. بیماری کبد چرب (استئاتوز کبدی) زمانی رخ می‌دهد که مقدار زیادی چربی در سلول‌های کبد تجمع پیدا می‌کند. این وضعیت می‌تواند در صورت عدم درمان به مشکلات جدی‌تری مانند سیروز کبدی و نارسایی کبدی منجر شود.
این بیماری به دو نوع اصلی تقسیم می‌شود:
کبد چرب غیرالکلی (NAFLD): این نوع بیماری به دلیل عواملی غیر از مصرف الکل به وجود می‌آید. افزایش وزن، رژیم غذایی ناسالم و بیماری‌هایی مانند دیابت نوع 2، فشار خون بالا و کلسترول بالا از عوامل رایج آن هستند.
کبد چرب الکلی (AFLD): این نوع کبد چرب به دلیل مصرف بیش از حد الکل ایجاد می‌شود.

رژیم غذایی ناسالم

مصرف زیاد چربی‌های اشباع‌شده، قندهای ساده و مواد غذایی فرآوری‌شده می‌تواند به کبد آسیب رسانده و موجب تجمع چربی در این عضو شود. مصرف بیش از حد غذاهای چرب و فست فودها می‌تواند به سرعت منجر به کبد چرب شود.

چاقی و اضافه وزن

چاقی، به ویژه چاقی شکمی، از عوامل اصلی بروز کبد چرب است. چربی‌های اضافی به سلول‌های کبد وارد شده و باعث تجمع چربی می‌شوند. در واقع، افراد دارای اضافه وزن یا چاق بیشتر از سایرین در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند.

مصرف الکل

مصرف زیاد و مداوم الکل از اصلی‌ترین عوامل بروز کبد چرب الکلی است. الکل باعث التهاب در کبد می‌شود و در طولانی‌مدت می‌تواند منجر به آسیب سلول‌های کبدی و در نتیجه انباشت چربی در کبد گردد.

ژنتیک

برخی افراد به دلیل ویژگی‌های ژنتیکی خود بیشتر از دیگران در معرض ابتلا به کبد چرب قرار دارند. به عبارت دیگر، تاریخچه خانوادگی می‌تواند بر ابتلا به این بیماری تأثیرگذار باشد.

دیابت نوع 2 و مقاومت به انسولین

در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 و کسانی که دچار مقاومت به انسولین هستند، احتمال بروز کبد چرب بیشتر است.

سندروم متابولیک

سندروم متابولیک مجموعه‌ای از عوامل خطر مانند چاقی شکمی، فشار خون بالا و افزایش قند خون است که باعث افزایش خطر ابتلا به کبد چرب می‌شود.

عدم تحرک بدنی

کم‌تحرکی و عدم فعالیت ورزشی یکی از عوامل خطرزا برای ابتلا به این بیماری است.

بیماری‌های دیگر

بیماری‌هایی مانند هپاتیت ویروسی، آپنه خواب، اختلالات تیروئیدی و بعضی داروها مانند استروئیدها و داروهای ضد کلسترول می‌توانند باعث بروز کبد چرب شوند.

در مراحل اولیه بیماری، ممکن است هیچ گونه علامتی وجود نداشته باشد. اما در صورت پیشرفت بیماری، علائم زیر ممکن است مشاهده شود:
احساس خستگی و ضعف مداوم
درد یا ناراحتی در ناحیه بالای شکم، به ویژه در سمت راست
کاهش اشتها
- زردی پوست و چشم‌ها (در صورت بروز مشکلات کبدی بیشتر)
- تورم شکم و پاها

تشخیص کبد چرب معمولاً شامل مراحل مختلفی است که ممکن است شامل موارد زیر باشد:
آزمایشات خون: آزمایش برای بررسی سطح آنزیم‌های کبدی مانند ALT و AST انجام می‌شود. افزایش این آنزیم‌ها می‌تواند نشان‌دهنده آسیب به کبد باشد.
سونوگرافی کبد: یکی از ساده‌ترین و رایج‌ترین روش‌ها برای تشخیص تجمع چربی در کبد است.
MRI و سی‌تی‌اسکن: این روش‌ها می‌توانند تصویری دقیق‌تر از وضعیت کبد ارائه دهند و به تشخیص دقیق‌تر کمک کنند.
بیوپسی کبد: در موارد پیشرفته و زمانی که نتایج دیگر روش‌ها مبهم باشد، ممکن است بیوپسی کبد انجام شود. این روش برای بررسی آسیب‌های سلولی کبد و میزان التهاب آن کاربرد دارد.

در حال حاضر هیچ داروی خاصی برای درمان کبد چرب وجود ندارد، اما درمان‌های مختلفی برای کنترل و مدیریت این بیماری وجود دارد:

تغییرات در رژیم غذایی

رژیم غذایی سالم و متعادل: مصرف میوه‌ها، سبزیجات، غلات کامل، پروتئین‌های کم‌چرب و کاهش مصرف چربی‌های اشباع‌شده از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
کاهش قند و شکر: کاهش مصرف قند و شکر در غذاهای روزمره می‌تواند به کاهش چربی در کبد کمک کند.

کاهش وزن

کاهش وزن به خصوص کاهش چربی شکمی یکی از مهم‌ترین عواملی است که می‌تواند به بهبود کبد چرب کمک کند. کاهش 5-10 درصد از وزن بدن می‌تواند به طور چشمگیری میزان چربی کبد را کاهش دهد.

ورزش منظم

فعالیت‌های ورزشی مانند پیاده‌روی، دویدن، دوچرخه‌سواری و شنا می‌تواند به سوزاندن چربی‌های اضافی کمک کند و بهبود عملکرد کبد را تسریع نماید.

داروها

برخی از داروها ممکن است برای کاهش التهاب و بهبود عملکرد کبد تجویز شوند. ویتامین E یکی از این داروها است که به ویژه در کبد چرب غیرالکلی مورد استفاده قرار می‌گیرد.

پرهیز از مصرف الکل

در صورتی که کبد چرب ناشی از مصرف الکل باشد، قطع مصرف الکل امری ضروری است تا از پیشرفت بیماری جلوگیری شود.

مدیریت بیماری‌های زمینه‌ای

مدیریت و کنترل بیماری‌هایی مانند دیابت، فشار خون بالا و کلسترول بالا برای پیشگیری از بروز کبد چرب و جلوگیری از پیشرفت آن ضروری است.

کبد چرب یکی از بیماری‌های شایع کبدی است که می‌تواند به مشکلات جدی‌تری تبدیل شود. این بیماری معمولاً در مراحل اولیه علائم مشخصی ندارد، اما با تغییرات در سبک زندگی، تغذیه و درمان‌های پزشکی، می‌توان آن را کنترل و پیشگیری کرد. همچنین، تشخیص به‌موقع و مداخلات مناسب می‌توانند از پیشرفت بیماری جلوگیری کنند. توجه به تغذیه سالم، ورزش منظم و کنترل بیماری‌های همراه، از جمله راه‌های موثر در پیشگیری از این بیماری است.
مرکز تصویربرداری پزشکی دکتر سیده آمنه سیدجوادین، با بهره‌گیری از تجهیزات پیشرفته و تیم متخصص و باتجربه، یکی از برترین مراکز تصویربرداری در لاهیجان است که آماده است تا خدمات با کیفیت عالی را به شما عزیزان ارائه دهد. برای رزرو نوبت، تنها کافیست بر روی دکمه دکمه دریافت نوبت کلیک کنید.

منابع
usz.ch
healthdirect.gov